Étude comparative de la productivité et la formation des noms d’instrument dans trois dialectes berbères (Kabyle, Maroc centrale, et Touareg)
dc.contributor.author | DERBOUZ Sadia | |
dc.contributor.author | MECHERI Djedjiga | |
dc.date.accessioned | 2025-04-16T08:52:33Z | |
dc.date.available | 2025-04-16T08:52:33Z | |
dc.date.issued | 2024 | |
dc.description | 94 p.; 30 cm.(+CD-Rom) | |
dc.description.abstract | Tamaziɣt ur telli d yiwet n tutlayt yeddukklen, maca d ammud n tentaliwin n Tefriqt n Ugafa : taqbaylit, tatergit, tamẓabit, tacelḥit, tarifit, tamaziɣt n waṭlas Alemmas...atg.. Aṭas-aya, tamaziɣt tella tedder s timawit. D acu kan, deg tmerwin n yiseggasen-agi ineggura, llan-d wussisen imeqqranen i lmend n wesnerni n tira d usebɣes n tutlayt-a. tamaziɣt mazal ttmeslayen-tt imelyunen n yimdanen deg Lmerruk, Lzzayer, Libya, Tunes, Nijer, Mali d Muriṭanya. Akken ad yaleɣ wawal deg tmaziɣt ilaq ad nessemlil sin n yisegran: aẓar d usalaɣ. Leqdic-nneɣ yella-d ɣef unagraw n usuddem (système dérivationnel) n yisegran-agi deg yisem n tigawt deg kraḍ n tantaliyin n tmaziɣt (taqbaylit, tatergit n ahaggar akked tmaziɣt n waṭlas alemmas), newwi-d azal n 301 n yiẓuran i icerken ger tantaliyin-agi. Ammud i d-newwi nekkes-it-id deg kra n yimawalen n tmaziɣt am : le dictionnaire Kabyle- Français (parlers des At-Manguellat, 1982) par J.M. Dallet,le dictionnaire (lexique Français-Touareg, 1907) par Cortade, le dictionnaire Tamazight- Français (parlers du Maroc Central, 1991) par Miloud Tayfi, le dictionnaire Touareg-Français (dialecte d‟Ahaggar, 1951) par le père Charles de Foucauld. Akatay-nneɣ nebḍa-t ɣef sin yixfawen : Ixef amezwaru n unadi-nneɣ yeskan-d tazrawt taẓrayant i yebḍan ɣef kraḍ n yiḥricen yemgaraden. Deg uḥric amezwaru, nmuqel ɣer untali (dialectalisation) n tutlayt tamaziɣt, nessezrew-d anda i tella yal tantala. Syin akkin aḥric wis sin ɣef uttwiɣi n yiẓuran deg tmaziɣt, yella-d daɣen ɣef lebni n wawal n tmaziɣt, yessefhem-d iferdisen-is (aẓar, asalaɣ, ..) akken ad nefhem amek ttwaxelqen d wamek ttnernin wawalen n tmaziɣt. Ma d aḥric wis krad, d asmekti ɣef kra n wawalen igejdanen : amyag ; isem, aẓar, asalaɣ…yewwi-d daɣen ɣef usnulfu n wawalen imaynuten deg tmaziɣt, ladɣa ismawen n tigawt. Ixef wis sin iswi-ines d tasleḍt n yismawen n tigawt i d-yekkan seg yiwen uẓar deg kraḍ n tentaliwin n tmaziɣt yemgaraden (taqbaylit, tatergit n Ahaggar d tmaziɣt n waṭlas alemmas). S userwes n yisulaɣ yettwasqedcen deg yal yiwet seg tentaliyin-a. Deg yixef wis sin d tasleḍt n wammud : deg tazwara ad nwali amgired n yisem n wallal di tantaliyin ( teqbaylit , tatargit, tamaziɣt n watlas alemmas). Deg wayen yerzan Anamek kan meḥsub asalaɣ ur yesɛi ara azal amdya: abelyun, afḍisa, aqabac ... ,Sakin neksed isemawen wallal wid yesɛn aslaɣ yesɛ azal d unamek amdya : asagem , azduz,amger... Nessaweḍ ad d-ngemmi azal n 301 n yismawen n wallal , nebḍaten ɣef kraḍ n tantaliyin ,deg taqbayli nufad (146) n yismawen ,(91) d tatargit ,(64) d tamaziɣt n watlas alemmas. Ihi ɣer taggara, ad d-nini gar tentaliyin-a, teffeɣ-d tentala taqbaylit i uɣur nufa tuget n isemawen n wallal . Ma nerra tamawt-nneɣ,ad naf xas akken wessiɛet aṭas tamazɣ ɣas akken tamaziɣet tebḍa ɣef waṭas n tantaliyin ,tutlayet ad teqqim d yiwet, yal tantala tesɛa aẓar ɣer tantala nniḍen. | |
dc.identifier.citation | Etudes Linguistiques Amazighes | |
dc.identifier.uri | https://dspace.ummto.dz/handle/ummto/27283 | |
dc.language.iso | fr | |
dc.publisher | Université Mouloud Mammeri Tizi-Ouzou | |
dc.subject | Noms d’instrument | |
dc.subject | Dialectes berbères | |
dc.subject | La productivité | |
dc.subject | La formation | |
dc.subject | Étude comparative | |
dc.title | Étude comparative de la productivité et la formation des noms d’instrument dans trois dialectes berbères (Kabyle, Maroc centrale, et Touareg) | |
dc.type | Thesis |